De onzekerheid door de coronacrisis betekent voor veel familiebedrijven en opvolgers een hoop extra stress. Hierdoor is de kans op confrontaties, spanningen, vermoeidheid en uitval aanzienlijk groter. En dat kan je juist nu missen als kiespijn. Het is logisch en goed om je in eerste instantie vooral te richten op het invoeren van preventie maatregelen en het regelen van voorzieningen voor o.a. thuiswerken of werktijdverkorting. Het is echter ook belangrijk om aandacht te besteden aan de mentale gezondheid van jezelf, je gezin en je medewerkers. Het model Insight Discovery dat ik ook in mijn werk als businesscoach van een gezin in bedrijfsopvolging gebruik, biedt goede handvatten voor hoe je kan omgaan met deze stress. In deze blog deel ik enkele inzichten en tips.
Stress; een negatief effect op creativiteit en vitaliteit
We kunnen rustig stellen dat negatieve psychologische stress onze creativiteit, vitaliteit en hoge kwaliteit van besluitvorming allesbehalve ten goede komt. Maar waar de één juist veel last van stress heeft, doordat hij bijvoorbeeld thuis moet werken omdat hij daar geen eigen werkplek heeft, haalt de ander zijn schouders over op en vindt het wel prima. En wat voor de één helpt om stress weg te nemen, werkt bij de ander juist averechts. Daarom is het juist nu belangrijk dat je als ondernemer, of leidinggevende snapt waar je eigen valkuil en uitdaging ligt. Daardoor zorg je dat je je medewerkers kunt ‘lezen’. Je weet van je mensen wat hen energie of juist stress geeft, waardoor jij daarop kunt inspelen en zij gefocust aan de slag kunnen blijven.
Hoe negatieve stress ombuigen in positieve?
Je kan negatieve stress ombuigen in positieve stress met behulp van het stressmodel van Insights Discovery. Dit model koppelt 4 typen persoonlijkheden aan 4 kleuren, met ieder zijn eigen psychologische kernmerken. Zo wordt het eenvoudiger om stressgedrag en stressfactoren te herkennen en aan te pakken. Hoewel iedereen alle 4 de kleuren in zich heeft en gebruikt, hebben mensen doorgaans een voorkeur voor 1 of 2 van de kleuren. De kleuren staan voor gedragsvoorkeuren die bepalen hoe mensen reageren, denken en handelen. En waar ze stress van krijgen, hoe dat stressgedrag eruitziet en wat we nodig hebben om stress weg te nemen. Maar hoe herken je wie welke kleur is? En hoe manifesteert stress zich bij de verschillende persoonlijkheidstypen? En het belangrijkste: wat kun je eraan doen?
Blauw, groen, geel en rood
Blauwe persoonlijkheden
Wie zijn het?
Blauwe persoonlijkheden zijn vaak introvert. Denk hierbij bijvoorbeeld aan werkvoorbereiders, engineers, financiële administratie. Zij krijgen stress van: een slechte voorbereiding, ‘kort door de bocht gaan, afgedwongen spontane beslissingen, sociale afleidingen en te weinig informatie, logica of structuur.
Hoe komt stress tot uiting?
Als iemand met een blauw persoonlijkheidstype gestresst is dan wordt diegene heel kritisch, legt op alle slakken zout, wordt stug en ijzig en raakt gefixeerd op details en rationele analyses.
Wat kun jij doen?
Je kunt bij blauw stress wegnemen door hen om feedback te vragen op je voorstel aanpak, ze zo vroeg en gedetailleerd mogelijke informatie en ondersteuning te geven, opnieuw te beginnen maar dit keer met keer met een grondige analyse. Het lastige is dat daar in deze crisistijd nu juist de tijd voor ontbreekt. Geef ook eerlijk aan dat de beste oplossing in deze crisistijd de vijand is van goed, en je snel besluiten moet nemen.
Groene persoonlijkheden
Wie zijn het?
Dat zijn de helpers binnen het bedrijf. De mensen die het vooral samen willen doen. Ze krijgen stress van een gebrek aan respect, niet-onderkende gevoelens, onverwachte veranderingen, inbreuk op mijn normen en waarden, dreiging van conflict.
Hoe uit iemand met een groene persoonlijkheid stress?
Als groen gestresst is, wordt diegene stil, trekt zich terug, zet zijn hakken in het zand, zakt weg in passiviteit en eindeloze (zelf)beschouwing, word opstandig en principieel.
Wat kun jij doen?
Je kunt bij groen stress wegnemen door begrip te tonen voor diens gevoelens, echt naar diegene te luisteren en het vertrouwen te herstellen. Door het werk even te laten en rust te bieden. Respecteer de waarden en normen van groen.
Gele persoonlijkheden
Wie zijn het?
Veel ondernemers hebben een combinatie geel en rood in hun profiel. Mensen met een geel persoonlijkheidstype krijgen stress van buitensluiting, afgewezen of vergeten worden, ingeperkte vrijheid, inflexibel of muggenzifterig gedrag, strakke procedures en afgezonderd werken.
Hoe uit geel stress?
Als geel gestrest is dan wordt diegene overgevoelig, scherp en emotioneel, gaat veel en hard praten, word chaotisch, gaat ‘te kort door de bocht’ en voelt zich verongelijkt.
Wat kun jij doen?
Je kunt bij geel de stress wegnemen door: hem alles eruit te laten gooien en dan pas verder te gaan, hem bewegingsruimte of een uitweg te bieden, de spanning te breken met een grapje, de aandacht naar iets anders te verleggen.
Rode persoonlijkheden
Wie zijn het?
Rood is een kleur die veel voorkomt in de bouwsector, en productieomgevingen, dat zijn actiegerichte mensen. De doeners. Zij krijgen stress van niet-doorgehakte knopen, controleverlies, gebrek aan leiderschap, passiviteit en traagheid, opgekropte emoties, te veel blabla.
Hoe manifesteert stress zich bij rood?
Als rood gestrest is dan wordt diegene ongeduldig, dominant, fel en veeleisend. Rood gaat in de aanval, schiet door in de controle, neemt alles over en houdt zich niet meer bezig met gevoeligheden.
En wat kun jij doen?
Je kunt bij rood de stress wegnemen door diegene snel actie te laten ondernemen, een beslissing te laten nemen, door rood de touwtjes in handen te geven en door rood de gelegenheid te geven om diens standpunt toe te lichten.
Via positieve stress naar werkgeluk
Het helpt enorm als je als ondernemer of leidinggevende stressgedrag bij jezelf én bij anderen kunt herkennen. Weten waar je stress van krijgt en hoe je dat bij jezelf kunt wegnemen, is een vaardigheid waar je je hele leven de vruchten van plukt. En als je ook nog anderen kunt helpen om hun stressfactoren weg te nemen of hun kleurrijke stressgedrag te verminderen, levert dat voor iedereen een win-win op. Het mooist is als je negatieve stress kunt ombuigen naar positieve stress. Positieve stress maakt immers de meeste mensen productiever en efficiënter. Ook in deze onzekere tijd!
Interesse of wil je meer weten? Schrijf je in voor gratis webinar over dit onderwerp;